Warunki naturalne

Przez obszar administracyjny gminy Nędza przebiega granica dwóch prowincji – Niżu Środkowopolskiego oraz Wyżyny Małopolskiej.

Las przy rzece Sumia

Granica ta jest w terenie doskonale zaznaczona, przez samą południowo-zachodnią krawędź założoną na uskoku tektonicznym oddzielającym zrąb Płaskowyżu Rybnickiego od rowu tektonicznego Doliny Górnej Odry. W podziale przyrodniczo-leśnym Mroczkiewicza (1969) obszar gminy należy do Krainy Śląskiej, Dzielnicy Kędzierzyńsko-Rybnickiej.

Prawie połowę powierzchni gminy Nędza stanowią lasy. W zdecydowanej większości są to lasy ochronne, użytkowane gospodarczo. Wiele jest stawów, potoków i łąk. W południowo-zachodniej części gminy usytuowany jest rezerwat przyrody Łężczok. Nadzwyczajnym walorem gminy Nędza jest, niespotykana w innych rejonach Śląska, bioróżnorodność wynikająca z jej walorów terenowych, takich jak: rzeki Odra i Sumina ze swoimi dolinami, gleby od najżyźniejszych (Zawada Książęca i Łęg) do najuboższych (Górki Śląskie), liczne zbiorniki wodne, dominujący udział żywicznych lasów z przewagą sosny, bogatym podszytem krzewów i obfitą produkcyjnością runa leśnego (grzyby, jagody).

Na szczególną uwagę zasługują również takie walory przyrodnicze jak:

• awifauna Łężczoka – drugie miejsce pod względem liczby gatunków ptaków w kraju,
• niezwykle zróżnicowane zbiorowiska leśne na obszarze niezbyt dużej gminy: od najżyźniejszych i wilgotnych lasów łęgowych po ubogie bory świeże,
• półnaturalne zbiorowiska roślinności łąkowej: od żyznych łąk nadodrzańskich po suche, psammofilne murawy Górek Śląskich,
• unikatowa, ciepłolubna roślinność wód słodkich,
  

   Krajobraz gminy
• niepowtarzalny świat grzybów,
• bogactwo gatunkowe stawonogów, zwłaszcza chrząszczy,
• wiekowe aleje drzew i obfitość grup, jak i pojedynczych drzew o walorach pomników przyrody,
• niezwykle wysoka liczba gatunków różnych grup organizmów objętych ochroną prawną, przewyższająca w wielu przypadkach nawet liczbę gatunków chronionych Puszczy Białowieskiej,
• oryginalność i niepowtarzalność całego świata przyrody, wynikająca między innymi z wpływu klimatu śródziemnomorskiego oraz bliskości Bramy Morawskiej, i położenia na odwiecznym szlaku wędrówki roślin, zwierząt i grzybów z południa na północ i odwrotnie,
• położenie geograficzne pomiędzy Sudetami i Karpatami, oraz wynikająca z tego duża liczba gatunków górskich – zarówno sudeckich, jak karpackich.

Opracowano  na podstawie pracy: J. Duda, W. Włoch, L. Trząski: Wstępne rozpoznanie warunków przyrodniczo-krajobrazowych gminy Nędzy, 1999.